De wapenschilden van Jacob van Lalaing en zijn oom Simon van Lalaing werden met elkaar verwisseld. Het rode leeuwtje in de ruit linksboven behoort volgens het visuele, historische bronmateriaal toe aan het wapenschild van oom Simon.[**break**] Jacob van Lalaing trad toe tot de Orde van het Gulden Vlies tijdens het 8e kapittel in Bergen (Mons) en overleed vóór het 9e kapittel in Den Haag. Hoewel de tekst “trespassé” ontbreekt op het Haagse Gulden-Vliesbord, geeft het ontbreken van het helmteken en de dekkleden en de aanwezigheid van de riem aan dat de ridder reeds overleden was.

Dit was overigens niet de enige vergissing of fout die gemaakt werd in het opschrift van het Haagse Gulden-Vliesbord. Oorspronkelijk stond er “Mesire Jaqŭes de Lalaing, Seignř de Montagŭ”. De originele tekst was door restauraties in het verleden onherkenbaar geworden, maar is sinds de behandeling door SRAL opnieuw leesbaar. Echter, Jacob van Lalaing was heer van Bugnicourt en niet van Montagŭ. Of werden de opschriften van verschillende Haagse Gulden-Vliesborden soms door elkaar gehaald en is er ‘Montaigu’ of ‘Montigny’ bedoeld: Montaigu, naar de heerlijkheid van Jan II van Neufchâtel (N15) of Montigny, naar de heerlijkheid van Jacobs oom Simon van Lalaing (Z14)?

Klaarblijkelijk was men in de zestiende eeuw niet goed op de hoogte van het vijftiende-eeuwse wapen van Mathieu van Foix, graaf van Comminges. Kwartieren I en IV staan voor het graafschap Foix, kwartier II voor het burggraafschap Béarn en kwartier III voor het graafschap Comminges.[**break**]Het wapen van Foix bestaat echter uit drie rode palen in een gouden veld in plaats van vier zoals op het Haagse wapenbord. Het wapen van Béarn bestaat uit twee koeien of runderen boven elkaar, terwijl het Haagse wapenbord twee vossen toont. De amandelvormige bladeren van Comminges behoren getuige vrijwel al het visuele en tekstuele historische bronmateriaal zilver te zijn, in plaats van goud zoals op het Haagse wapenbord.

Het helmteken bestaat uit een kop van rund (koe, stier of os?) van goud. Het wapenschild met in blauw zeven schijfjes van goud (3-3-1) en een gouden schildhoofd, staat voor het burggraafschap Melun.[**break**]Dit wapenschild en helmteken werden in ieder geval al in de veertiende eeuw gevoerd door de familie Melun. De heerlijkheden Antoing en Épinoy verkreeg Jan IV na de dood van zijn vader in 1406, maar burggraaf van Melun werd hij in 1415 als opvolger van zijn oom Willem van Melun.

Het wapenschild is heraldisch correct, maar het helmteken niet. Het schild betreft een zogenaamd ‘sprekend wapen’: uit het figuur spreekt de familienaam. Crequi is namelijk het Franse woord voor kriekelaar oftewel kersenboom.[**break**]De kriekelaar in het wapenschild is gestileerd weergegeven, als een zevenarmige kandelaar met aan de uiteinden een gestileerd blad. Oorspronkelijk was deze kriekelaar helderrood van kleur. Natuurlijke degradatie van kleuren en de keuze voor materialen leidde ertoe dat tegenwoordig een bruine kriekelaar aanschouwd wordt. De damascering (het lijnenspel) op het gouden veld is louter decoratief en heeft geen heraldische functie.

Helmteken: twee gouden zwanen in gesloten vlucht staande op de helm, met de snavels naar elkaar toe gewend; de vogels houden in hun bek twee in elkaar verstrengelde, kronkelende alen/slangen. Het helmteken is heraldisch onjuist. Het aangetroffen vijftiende- en zestiende-eeuwse bronmateriaal laat zien dat Jan V van Créqui een helmteken voerde dat bestaat uit twee zwanen (enkel de koppen en hals!) die een vingerring vasthouden met hun snavel. De helm wordt steeds bekroond met een rode bol; misschien een kers?

In zilver drie rode dwarsbalken staat voor het Huis van Croÿ. In zilver drie rode disselbijlen staat voor het Huis van Renty. Willem I van Croÿ, grootvader van Jan II, kwartileerde het familiewapen van Croÿ met het wapen van Renty tijdens zijn huwelijk met Isabeau, vrouwe van Renty (huwelijk voltrokken in 1354).[**break**]Aan dit gevierendeelde wapenschild voegde Jan II als jongere zoon een hartschild toe om het wapen te ‘breken’; immers alleen de oudste zoon mocht volgens de regels van vererving het wapen van zijn vader voeren na diens dood. De kwartieren I en IV van het hartschild op het Haagse wapenbord zijn heraldisch onjuist. Zij zouden het wapen van Craon – geruit van goud en rood (keel) – moeten tonen. Craon is een verwijzing naar de afkomst van Jan II’s moeder Margareta van Craon, van wie hij de heerlijkheid Tours-sur-Marne erfde (zie inscriptie wapenbord). De kwartieren II en III met in goud een leeuw van zwart verwijzen naar Henegouwen, waar Jan II van Croÿ stadhouder was. Jan II was een jongere broer van Gulden-Vliesridder Antoon van Croÿ (N03).

Helmteken: uitkomend uit een vlucht van zilver een (hazewind?)hond van zwart (sabel), gehalsband van goud met goudkleurige hanger.

Drie groene leeuwen op een zilveren veld behoren tot het familiewapen van het Huis van Lannoy. De rode schildzoom die daaraan werd toegevoegd door deze specifieke tak van de familie, ontbreekt op het Haagse Gulden-Vliesbord van Boudewijn van Lannoy. De schildzoom ontbreekt eveneens op het Haagse Gulden-Viesbord van broer Gilbert van Lannoy (Z17), maar is wel aanwezig op dat van broer Hugo van Lannoy (N02).[**break**]Ook het hartschild is niet correct. Het hartschild dat gevoerd werd door deze ridder is gedwarsbalkt van zilver en blauw (azuur). Dat is immers het wapen van Molembaix (Molenbeek), de heerlijkheid waarnaar verwezen wordt in het opschrift van het wapenbord. Boudewijn erfde deze heerlijkheid van zijn moeder Catherina Gobiert van Corbion, vrouwe van Molembaix.

Hoewel nauwelijks meer herkenbaar door corrosie van de onderliggende zilveren laag, kan uit beter bewaard gebleven bronmateriaal geconcludeerd worden dat de drie leeuwen in het wapenschild ooit heldergroen zijn geweest.

Terwijl het helmteken voor de beschouwer naar rechts gekeerd is – in de richting van waar oorspronkelijk het hoofdaltaar stond in de Grote Kerk –, is de ramsvacht foutief naar links afgebeeld (zie ook: Z04). Vanwege de correcte oriëntatie van de helm, moet deze afwijking simpelweg als een foutje beschouwd worden. In het atelier van de heraldisch schilder werd voortdurend aan wapenborden en aanverwante producten gewerkt. Om op korte termijn hoge productieaantallen te behalen, werd het vervaardigingsproces gestandaardiseerd met behulp van vaste werkwijzen en het gebruik van patronen. Een foutje kon daardoor eenvoudig gemaakt worden.

Drie rode dwarsbalken in een zilveren veld staan voor het Huis van Croÿ. In zilver drie rode disselbijlen staan voor het Huis van Renty. Willem I van Croÿ, grootvader van Antoon, kwartileerde het familiewapen van Croÿ met het wapen van Renty tijdens zijn huwelijk met Isabeau, vrouwe van Renty (huwelijk in 1354).[**break**]Het helmteken: een hond van zwart (sabel), ten halven lijve en gehalsband van goud met goudkleurige hanger. De hond in het helmteken behoort tot het familiewapen van deze tak van het Huis van Croÿ. Hoewel het dier in het helmteken op het Haagse wapenbord zwart is, bestaan er ook vijftiende- en zestiende-eeuwse bronnen met een zilveren hond.

Antoon van Croÿ was raadsman, plaatsvervanger en vertrouweling van Filips de Goede (Ph). Hij betrok vele belangrijke functies waaronder die van stadhouder van de Nederlanden tijdens de afwezigheid van Philips de Goede in 1442 en die van grootmeester van Frankrijk in 1462. Hij was de oudere broer van Gulden-Vliesridder Jan II van Croÿ .

Drie groene leeuwen op een zilveren veld behoren tot het familiewapen van het Huis van Lannoy. De rode schildzoom behoort tot deze specifieke tak van de familie. Hoewel de zoom ontbreekt op hun Haagse Gulden-Vliesborden, voerden ook de broers van Hugo – vliesridders Gilbert (Z17) en Boudewijn van Lannoy (N04) – dit element in hun wapen.[**break**]In de loop der eeuwen zijn de drie groene leeuwen overschilderd. Door natuurlijke degradatie van de kleur en corrosie van de zilveren ondergrond lijken de leeuwen nu donkerbruin, maar beter geconserveerd vijftiende- en zestiende-eeuws bronmateriaal laat zien dat ze oorspronkelijk heldergroen waren.

Belangrijke Vliesridders kregen een groter bord. Dat gold ook voor Alfons van Aragón, koning van Aragón en Sicilië.[**break**]Vier rode palen in een gouden veld vormen het stamwapen van de koningen van Aragón. Het was al vanaf de twaalfde eeuw in gebruik door de heersers uit dit geslacht en bleef dat ook na Alfons V van Aragón. De naam van deze ridder wordt met woorden van eer en aanzien omgeven (“Tresexcellent et Trepuissant Prince don…”) vanwege de hoge positie die hij bekleedde en de macht die hij had in bepaalde gebieden.

Karel de Stoute (1433-1477) was de zoon van Filips de Goede (zie PH). Zijn moeder was Isabella van Portugal. Karel de Stoute was de tweede soeverein van de Orde van het Gulden Vlies (1467-1477). Het wapenbord is identiek aan dat van zijn vader, zij het iets kleiner van formaat.[**break**]Het helmteken bestaat uit een lelie van goud. Vóór de behandeling door SRAL waren er twee heraldische fouten aan te wijzen: de blauwe kleur van de zoom in de kwartieren II en III, en de zwarte kleur van de leeuw in kwartier III. Registraties van het Haagse Gulden-Vliesbord laten zien dat zowel de zoom als de leeuw oorspronkelijk rood zijn geweest, hetgeen heraldisch juist is.

Het materiaaltechnische onderzoek heeft de overschildering bevestigd. Op basis van de gravure naar dit wapenbord in het geschiedkundig werk van Jacob de Riemer over Den Haag (1730) kunnen beiden overschilderingen na 1730 gedateerd worden.

Dit Gulden-Vliesbord vertelt in Middeleeuws Frans – zonder alle namen te noemen – dat Peter van Cardona reeds overleden was, toen wapenkoning Jan le Fèvre (heer van Saint-Rémy) met Jacob van Lalaing (N09) en Jan II van Croÿ (N05) in 1451 naar Sicilië kwam om Peter de Gulden-Vliesketting te overhandigen.[**break**]In 1451 werd Peter van Cardona voorgedragen en benoemd tot ridder in de Orde van het Gulden Vlies, tijdens het kapittel in Bergen (Mons). Dit gebeurde in het licht van het voornemen van Filips de Goede (Ph) om een kruistocht te ondernemen. Daarvoor had hij steun nodig van Alphons V, koning van Aragón en Sicilië (N01), die hij hoopte te krijgen mede door het benoemen van twee van diens belangrijkste onderdanen. Peter van Cardona heeft de Gulden Vliesketting nooit gedragen. Vermoedelijk kreeg hij om die reden in de zestiende-eeuwse serie een ander Gulden-Vliesbord dan de andere ridders die sinds het laatste kapittel waren gestorven.

Het helmteken bestaat uit een buste van een Moor met gouden oorring en witgrijze hoofddoek, gekleed in een mantel van rood (keel) die is afgezet met gouden bies en knopen.[**break**]Het helmteken is tijdens eerdere restauraties drastisch overschilderd met een soort wapperende stoffen of bladeren, maar bleek tijdens het huidige restauratieproject nog gedeeltelijk aanwezig te zijn. De overschildering kan op basis van het kunsthistorisch onderzoek in ieder geval gedateerd worden na 1610 (bezoek Aernout van Buchel aan de Grote Kerk) en voor 1730 (verschijning geschiedkundig werk van Jacob de Riemer met gravures van de Gulden-Vliesborden), maar is zeer waarschijnlijk in de zeventiende eeuw aangebracht. De originele inscriptie met ‘Berdam’ is feitelijk onjuist. Er zou moeten staan ‘Messire Jehan, Seigneur et Ber d’Auxy’.

Het linkerdeel van het schild met in rood een hartschild van zilver en daaroverheen een karbonkel van goud, verwijst naar het graafschap en vanaf 1417 het hertogdom Kleef.[**break**]Een karbonkel diende op het strijdveld mogelijk als schildversterking, gevormd uit het metalen beslag van de schildknop die als versteviging aan de buitenkant van het houten schild werd bevestigd. De karbonkel wordt in de heraldiek meestal voorgesteld als acht spaken die van een cirkeltje uitgaan en min of meer versierd zijn, zoals in dit geval met leliën aan de toppen. Het figuur wordt ook wel een lelierad genoemd.

Het linkerdeel van het schild met in goud een in drie rijen geschaakte dwarsbalk van zilver en rood, toont het wapen van Van der Mark; de heerlijkheid die vanaf 1444 onder het gezag van Jan I van Kleef viel.

Ook het helmteken met gehoornde stier en zilver-rood geblokte band is een combinatie van elementen afkomstig uit de wapens van beide gebieden. Jan I van Kleef volgde zijn vader Adolf na diens dood in 1448 op als hertog van Kleef en graaf van der Mark.

Aanleiding tot het organiseren van het kapittel van 1456 in Den Haag waren de handelingen van Reinoud II van Brederode. Hij had zijn broer Gijsbrecht op de bisschopszetel van Utrecht geholpen, tot ongenoegen van Filips de Goede die zijn eigen bastaardzoon David van Bourgondië als bisschop prefereerde.[**break**]Gijsbrecht werd met geweld vervangen en er werd een onderzoek naar de rol van Reinoud ingesteld. Daarbij stonden ook Reinouds positie in de strijd tussen de Hoeken en Kabeljauwen en zijn toewijding aan Filips de Goede ter discussie. De heer van Brederode kwam niet uit eigen beweging naar het kapittel Den Haag, maar Filips de Goede liet hem uit Vianen halen door Hendrik II van Borssele van Veere (Z07). Toen Reinoud uiteindelijk zeer verlaat arriveerde, verontschuldigde hij zich en moest een pleidooi als reactie op de aanklacht houden.
Dit wapenbord is niet in alle details correct. De leeuwen in de kwartieren I en IV verwijzen naar de afstamming van het geslacht Brederode van de graven van Holland. Deze Brederode-leeuwen waren oorspronkelijk rood (en niet goud!), blauw getongd en genageld. Op het Haagse wapenbord bleven slechts restanten van een rode glacis bewaard. Rond 1334 werd het Brederode-wapenschild gekwartileerd met het wapen van Valkenburg. De kwartieren II en III tonen de leeuw van Valkenburg, maar niet met de heraldisch juiste dubbele staart. De tong en de nagels van deze leeuw zijn meestal rood of goud, maar blijken op het Haagse wapenbord blauw te zijn.
Het helmteken wordt gevormd door een stier van rood, gehoornd van goud, met om zijn hoofd een band in drie rijen geschaakt van zilver en rood. Enkel de punten van een kroon steken uit boven de band die geschaakt is in de kleuren zilver en rood.

Jan II van Neufchâtel is de tweede zoon van Thibault VIII, heer van Neufchâtel en Châtel-sur-Moselle (Z11).[**break**]Helmteken: vlucht van zilver beladen met een schuinbalk van zilver. De kwartieren I en IV van het wapenschild tonen het stamwapen van Neufchâtel. De kwartieren II en III met de adelaar laten het oude wapen van het Vrijgraafschap Bourgondië zien. Gulden Vliesridder Jan II van Neufchâtel koos dit wapenschild in navolging van zijn oudoom en naamgenoot Jan I van Neufchâtel. Oudoom Jan had dit wapen vermoedelijk gekozen om uitdrukking te geven aan zijn erfgenaamschap van de bezittingen in het Vrijgraafschap in de periode 1405-1419. Jan II van Neufchâtel erfde op zijn beurt bezittingen van zijn oudoom Jan. Met de keuze om hetzelfde wapen te voeren, ging deze ridder zeer bewust in een bepaalde traditie staan.

Opmerkelijk genoeg werden bovengenoemde mannen uit het huis van Neufchâtel beide uit de orde van het Gulden Vlies gezet. Jan II werd in 1481 het lidmaatschap afgenomen wegens felonie (ontrouw van een leenman jegens zijn leenheer). Hoewel er met betrekking tot de vijftiende-eeuwse serie Haagse wapenborden geen bronnen bekend zijn die daarvan getuigen, is bekend dat in andere steden Gulden Vliesborden verwijderd, omgekeerd opgehangen of vervangen werden als reactie op een dergelijke gebeurtenis. Het helmteken kijkt naar rechts en de ramskop naar links. Het is de vraag of dit verband houdt met de verwijdering van Jan II van Neufchâtel uit de Ridderorde.

De Heilige Andreas (of Sint Andries) was de beschermheilige van Bourgondië en als zodanig ook van de Orde van het Gulden Vlies, samen met Maria. Het attribuut van Andreas, het schuinkruis, is het embleem van de orde.[**break**]Tegen de zwarte achtergrond van dit Haagse paneel is een gouden schuinkruis (of Andreaskruis) geschilderd. De armen wordt gevormd door knoestige takken. Het kruis is in het centrum omwonden door een gouden vuurslag , waar de goudkleurige vonken van afspatten. Tussen de twee kruisarmen aan de bovenzijde prijkt een kroon bezet met parels. Tussen de twee kruisarmen aan de onderzijde zien we een zilveren vuursteen met aan de hanger het Gulden Vlies, naar rechts gewend. Door een vuurslag over een vuursteen te wrijven kon vuur gemaakt worden. Het Gulden Vlies dat aan de vuursteen tussen de twee kruisarmen hangt en verwijst naar de Griekse mythe van Jason.

Deze Latijnse woorden plaatsen het kapittel in een historisch kader: In het jaar des heeren 1456, op de twaalfde dag in mei. In werkelijkheid begon de bijeenkomst in Den Haag reeds op de eerste dag van mei en werd er ook nog na 12 mei vergaderd.

Deze Latijnse woorden plaatsen het kapittel in een historisch kader: In het jaar des heeren 1456, op de twaalfde dag in mei. In werkelijkheid begon de bijeenkomst in Den Haag reeds op de eerste dag van mei en werd er ook nog na 12 mei vergaderd.

De Heilige Andreas (of Sint Andries) was de beschermheilige van Bourgondië en als zodanig ook van de Orde van het Gulden Vlies, samen met Maria. Het attribuut van Andreas, het schuinkruis, is het embleem van de orde.[**break**]Tegen de zwarte achtergrond van dit Haagse paneel is een gouden schuinkruis (of Andreaskruis) geschilderd. De armen wordt gevormd door knoestige takken. Het kruis is in het centrum omwonden door een gouden vuurslag , waar de goudkleurige vonken van afspatten. Tussen de twee kruisarmen aan de bovenzijde prijkt een kroon bezet met parels. Tussen de twee kruisarmen aan de onderzijde zien we een zilveren vuursteen met aan de hanger het Gulden Vlies, naar rechts gewend. Door een vuurslag over een vuursteen te wrijven kon vuur gemaakt worden. Het Gulden Vlies dat aan de vuursteen tussen de twee kruisarmen hangt en verwijst naar de Griekse mythe van Jason.

Bij dit wapenbord valt op dat er sprake is van een verspringing voornamelijk in de meest rechtse zuil en de dwarsbalk. Tijdens de behandeling door SRAL bleek dat dit het enige schilderij in de serie is dat uit drie planken bestaat.[**break**]De linker en rechter plank bevatten de originele zestiende-eeuwse verflagen, terwijl de middelste plank vermoedelijk pas in de achttiende eeuw werd beschilderd. Klaarblijkelijk is dit paneel op een zeker moment in de geschiedenis dusdanig beschadigd geraakt dat enkel vervanging van een deel van de planken nog mogelijk was. Bij die ingreep werden de buitenste delen van de twee zestiende-eeuwse planken zeer bewust behouden. Bij de behandeling van dit schild in 2013 is er bewust voor gekozen de geschiedenis van dit schild te respecteren.

Van Philips van Ternant zijn in vergelijking met de andere ridders die in 1456 lid waren van de Orde van het Gulden Vlies, vrij weinig gegevens bekend.[**break**]Tijdens het 8e kapittel in Bergen (Mons) in 1451, stond het bespreken van zijn wangedrag op de agenda. Hij zou een koopman beroofd hebben van goed en vrijheid, was er niet eerlijk over én hij zou geld hebben verduisterd. Hij werd ruim een maand gevangen gezet. Tijdens het kapittel werd Philips van Ternant nogmaals gestraft door zijn mede-Gulden-Vliesridders die hem naar Santiago de Compostela stuurden voor boetedoening.

Tijdens het 9e kapittel in Den Haag was Philips van Ternant reeds overleden. Net als alle andere vóór het Haagse kapittel overleden ridders, kreeg hij in de zestiende eeuw een wapenbord waarop helm, helmteken en dekkleden vervangen zijn door een riem.

De ramsvacht onderaan de Gulden-Vliesketting is voor de beschouwer naar rechts gekeerd, terwijl de overige helmtekens en ramvachten in de zuidelijke reeks naar links zijn gekeerd – in de richting van waar oorspronkelijk het hoofdaltaar stond in de Grote Kerk. Of dit paneel op een zeker moment gepland stond voor de noordelijke reeks of dat er een foutje is gemaakt in het atelier van de heraldisch schilder, kan niet meer bepaald worden (zie ook: N04).

Deze ridder is in de Bourgondische geschiedschrijving nauwelijks bekend, omdat hij afkomstig was uit Italië en zich begaf in de kringen rondom koning Alfons V van Aragón (N01).[**break**]Het vijftiende-eeuwse wapen is daarom niet met zekerheid vast te stellen, de overgeleverde genealogische en biografische gegevens zijn bovendien zeer beperkt en divers; zelfs zijn voornaam staat niet vast.

Tijdens eerdere restauraties (in ieder geval voor 1909) werd het Haagse wapenbord van de graaf van Ariano overschilderd waardoor de hermelijnstaartjes voor de behandeling door SRAL nauwelijks meer als zodanig herkenbaar waren. Hermelijn wordt in de heraldiek weergegeven als een zilveren of wit veld bezet met stukjes zwart bont. De wintervacht van een hermelijn is immers helder wit en het staartje heeft een pikzwart puntje. De hermelijnstaartjes zijn vaak kruisvormig, altijd gestileerd, maar de precieze vorm kan variëren.

Helmteken: uitkomend en aanziend een leeuwenklauw van goud te midden van vlammen van goud. De kroon is vervangen door een wrong van pauwenveren.

Het zwarte traliewerk op het zilveren veld visualiseert het stamwapen van Humières. Of de getraliede hoed of korf in het helmteken ook tot het vijftiende-eeuwse wapen van deze ridder hoorde of een zestiende-eeuwse inventie is, kan niet vastgesteld worden.[**break**]Het historische bronmateriaal laat zien dat er verschillende varianten in omloop zijn, met en zonder element op de helm. Foto’s die in de twintigste eeuw gemaakt zijn van dit wapenbord, brengen vele lacunes en beschadigingen aan het licht die aangeven dat dit schilderij reeds lang zeer beschadigd is.

Helmteken: uit een hoofdtooi met het wapen van Borssele (in zwart (sabel) een dwarsbalk van zilver) komen zilvergrijze veren.[**break**]In zwart een dwarsbalk van zilver is het stamwapen van de familie Van Borssele. Dit wapen werd gebruikt door de heer van Veere, afkomstig uit de oudste tak van de familie Van Borssele. Tijdens de behandeling door SRAL kwam op de zwarte achtergrond van het schild de originele damascering (decoratief lijnenspel) tevoorschijn. Deze detaillering is maar liefst 100 jaren niet zichtbaar geweest. Het helmteken toont een zogenaamd ‘sprekend wapenfiguur’: de vederbos als directe verwijzing naar de heer van Veere. Uit het vijftiende- en zestiende-eeuwse bronmateriaal blijkt dat de vederbos zowel van zilver als van zwart werd weergegeven.

Drie groene leeuwen op een zilveren veld vormen het stamwapen van het Huis van Lannoy. Dit stamwapen werd gevoerd door de heer van Lannoy, dus door Jan III van Lannoy.[**break**]De wapenschilden van de overige mannen uit het huis van Lannoy in de Haagse serie Gulden-Vliesborden zouden – indien correct – alle een rode zoom als onderscheidend breukteken moeten bevatten.

Door natuurlijke degradatie van de kleur en corrosie van de zilveren ondergrond lijken de leeuwen in het wapenschild evenals de dekkleden nu donkerbruin. Beter geconserveerd vijftiende- en zestiende-eeuws bronmateriaal laat zien dat al deze elementen oorspronkelijk heldergroen waren.

Helmteken: uitkomend uit een vlucht van zilver een (hazewind?)hond van zilver.

Het wapenschild met de drie tweelingbalken in rood vormen het stamwapen van Noyelle, dat gevoerd werd door de heer van Noyelle.[**break**]In het geval van ridder Baudot van Noyelle is er een barensteel als onderscheidend breukteken aan toegevoegd. Vijftiende-eeuwse weergaven van het wapen van deze ridder laten zien dat het helmteken zou moeten bestaan uit een hond met aan weerszijden vleugels; de vleugels ontbreken op het Haagse Gulden-Vliesbord.

De kwartieren I en IV met een gouden lelie (fleur de lis) in blauw verwijzen naar Karel van Orléans afstamming van het Franse koningshuis. Bij gebrek aan nageslacht ging de kroon in 1498 over op Karel van Orléans’ zoon Lodewijk, die bekend staat als koning Lodewijk XII.[**break**]De kwartieren II en III met de kronkelende slang die een mensenkind verzwelgt of geboren laat worden (Biscione, Vipera of Bissa) staan voor het hertogdom Milaan en de in de vijftiende eeuw over Milaan heersende familie Visconti. Dit wapenfiguur verwijst naar Karel van Orleáns afkomst uit het huis van Visconti: zijn moeder Valentina Visconti was de dochter van de hertog van Milaan.

Bij de slag van Azincourt (Honderdjarige Oorlog) werd deze ridder door Hendrik V, koning van Engeland gevangen genomen. Hij verbleef vele jaren op verschillende locaties in Engeland en ontdekte zijn talent voor Franstalige poëzie. Nadat hij na 25 jaren vrij werd gelaten op aandringen van Philips de Goede (1415-1440), keerde hij zich tegen de Franse koning en verzoende hij zich met het Bourgondische huis. In 1440 werd hij tijdens het 4^e kapittel in Sint-Omaars opgenomen in de Orde van het Gulden Vlies.

In rood een dwarsbalk van zilver is het stamwapen van het huis van Neufchâtel, dat gevoerd werd door de heer van Neufchâtel. Thibault VIII is de vader van Jan II van Neufchâtel, heer van Montaigu (N15).[**break**]Tijdens de behandeling door SRAL kwam de zogenaamde damascering (decoratief lijnenspel) op het rode veld van het schild weer tevoorschijn. Analyse van de foto’s die in de twintigste eeuw zijn gemaakt van dit Gulden-Vliesbord, laat zien dat deze decoratie reeds voor 1909 overschilderd was en daarmee lange tijd aan het oog van beschouwers onttrokken is geweest. Damascering heeft geen heraldische betekenis, maar louter een decoratieve functie. Daarom zal er geen ideologische reden ten grondslag hebben gelegen aan de overschildering.

Een rode, dubbelstaartige leeuw op een zilveren veld vormt het stamwapen van het Huis van Luxemburg. De vader van deze ridder – Waleran III van Luxemburg, graaf van Saint-Pol – voerde het stamwapen, waaraan door Jan bastaard van Luxemburg als bastaardzoon een schuinstreep of schuinstaak als breukteken werd toegevoegd.[**break**]Hoewel de leeuw tegenwoordig donkerbruin van kleur lijkt, laten alle visuele, historische bronnen zien deze leeuw oorspronkelijk helderrood was. Natuurlijke veroudering is de oorzaak van de degradatie van deze kleur. Sporen van het helderrode pigment zijn nog aan te treffen in de zwarte schuinstreep.

Het helmteken met gevleugelde draak die uit een kuip tevoorschijn komt, is een vast onderdeel van het wapen van verschillende leden van het Huis van Luxemburg uit (in ieder geval) de eerste helft van de vijftiende eeuw. Het heraldisch onderzoek in diverse bronnen wijst echter uit dat het niet van goud zou moeten zijn, maar van zilver.

De weergave van de vogel (het helmteken) op het Haagse Gulden-Vliesbord wijkt af van die in de vijftiende-eeuwse bronnen, maar komt overeen met de zestiende-eeuwse weergave van het helmteken van een verre neef (Claude van Vergy, Gulden-Vliesbord Gent 1559).[**break**]Opvallend is bovendien dat de registratie van het Haagse Gulden-Vliesbord door Aernout van Buchel (1610) een rode vogel toont. Tijdens de behandeling door SRAL werden er geen sporen van rode verfstoffen aangetroffen.

Tijdens de behandeling door SRAL kwam wel de zogenaamde damascering (decoratief lijnenspel) op het rode veld van het schild tevoorschijn. Analyse van de foto’s die in de twintigste eeuw zijn gemaakt van dit Gulden-Vliesbord, laat zien dat deze decoratie reeds voor 1909 overschilderd was en daarmee lange tijd aan het oog van beschouwers onttrokken is geweest.

Aangezien damascering slechts een decoratieve functie had ter verlevendiging van een groot vlak, kan aangenomen worden dat de overschilderingen niet om heraldische of politieke redenen over de originele damascering werden aangebracht.

De wapenschilden van Simon van Lalaing en zijn neef Jacob van Lalaing werden met elkaar verwisseld. Het visuele, historische bronmateriaal laat zien dat er een leeuwtje ontbreekt in de ruit linksboven; dit leeuwtje is wel te vinden in het wapen van Jacob van Lalaing, terwijl het daar niet thuishoort.[**break**]Het woord ‘Prisōnier’ op het Haagse wapenbord doet vermoeden dat deze ridder gevangen zat tijdens het kapittel in 1456. Simon van Lalaing was echter in levende lijve aanwezig in Den Haag. Wel zat hij gevangen in 1432, waardoor hij zijn eed als ridder niet af kon leggen tijdens het 2e Gulden-Vlieskapittel in Brugge.

Helmteken: een arend (of adelaar) met opgeheven vleugels van zilver, ten halven lijve en goud gebekt.

In de zestiende eeuw werden er fouten gemaakt bij de weergave van het wapenschild en het helmteken, maar een zeventiende-eeuwse overschildering van de kwartieren II en III trachtte de fouten te herstellen. De bovenste verflaag die thans ook na de behandeling door SRAL nog aanschouwd kan worden, betreft dus een latere correctie.[**break**]In de kwartieren I en IV prijkt het stamwapen van Vergy, een verwijzing naar Peter van Bauffremonts afkomst uit dit huis via zijn moeder Jeanne van Vergy.

In de kwartieren II en III werden in de zestiende eeuw oorspronkelijk balken van vair in de kleuren blauw en zilver aangebracht, afgewisseld met rode balken. Deze originele verflagen werden aangetroffen tijdens de behandeling door SRAL. In de zeventiende eeuw werd daar klein paalvair van goud en rood – het stamwapen van Bauffremont – overheen geschilderd. Registraties van het Haagse wapenbord in de zeventiende en achttiende eeuw getuigen ook van deze overschildering.

De kleur van het hartschild maakt dat het wapen ook na die zeventiende-eeuwse ingreep nog niet volledig correct is. Het wapen van de heerlijkheid Charny, waarnaar in het opschrift verwezen wordt, kent namelijk drie zilveren schilden in plaats van de gouden schilden op het Haagse Gulden-Vliesbord.

Helmteken: twee hoorns van zilver; daartussen op de helm geplaatst een bol met het gevierendeelde wapenschild zoals hierboven beschreven; in de bol is van bovenaf een zwaard gestoken, met rode snede, gouden pareerstang en gouden pluim als gevest

De aanwezigheid van het wapenbord van Robert van Massemen in de Haagse serie is opmerkelijk, omdat deze ridder reeds in 1430 overleed en daarom onmogelijk aanwezig kan zijn geweest bij het kapittel in 1456. [**break**]Even opmerkelijk is het ontbreken van het wapenbord van een ridder die tijdens het kapittel van 1456 wel lid was van de Orde van het Gulden Vlies (maar niet fysiek aanwezig in Den Haag), namelijk: Jan II van Alençon, hertog van Alençon en graaf van Perches.

Heraldisch onderzoek naar dit Gulden-Vliesbord is desondanks evengoed relevant. Het wapen is correct en goed te duiden. De vis in het helmteken kan geïdentificeerd worden als dolfijn. De heraldische dolfijn werd wel en niet natuurgetrouw weergegeven, waardoor er vele varianten uit de middeleeuwen bekend zijn. Op het Haagse wapenbord prijkt een niet natuurgetrouwe variant.

Het wapen is heraldisch niet volledig correct. Drie groene leeuwen op een zilveren veld behoren tot het familiewapen van het Huis van Lannoy.[**break**]De rode schildzoom die daaraan werd toegevoegd door deze specifieke tak van de familie, ontbreekt op het Haagse wapenbord van Gilbert van Lannoy. De schildzoom ontbreekt eveneens op het Haagse wapenbord van broer Boudewijn van Lannoy (N04), maar is wel aanwezig op dat van broer Hugo van Lannoy (N02).

Hoewel nauwelijks meer herkenbaar door corrosie van de onderliggende zilveren laag, kan uit beter bewaard gebleven bronmateriaal geconcludeerd worden dat de drie leeuwen in het wapenschild ooit heldergroen zijn geweest.

Analyse van de foto’s die in de twintigste eeuw zijn gemaakt van dit Gulden-Vliesbord, wijst uit dat tijdens eerdere restauraties diverse kleine wijzigingen zijn aangebracht aan de helm, de kroon, de leestekens in de inscriptie en de bijbehorende decoratieve lijnen.